Nie wyobrażamy sobie dzisiaj życia bez Internetu. Jeżeli czytasz Szanowny Czytelniku te słowa to znaczy, że trafiłeś na nie w sieci.
Strony internetowe mogą również być niedostępne dla osób z niepełnosprawnością.
Większość osób pełnosprawnych przegląda serwisy internetowe za pomocą myszki. Wystarczy jednak, że Ci się ona zepsuje i wówczas po serwisie musisz nawigować jedynie za pomocą klawiatury. Część serwisów zbudowana jest w taki sposób, że niestety nie można do wszystkich elementów strony dotrzeć za pomocą klawiatury. Wówczas naturalnie incydentalnie, ale nie będziesz mógł dokonać ważnego przelewu bankowego, sprawdzić rozkładu jazdy autobusów lub pociągów, czy posłuchać ulubionej muzyki z Internetu.
Są użytkownicy, którzy z uwagi na niepełnosprawność kończyn górnych nie mogą korzystać z myszy, wówczas wiele elementów niektórych stron internetowych jest dla nich niedostępna.
Użytkownicy niewidomi także korzystają przy przeglądaniu serwisów internetowych wyłącznie z klawiatury. Dodatkowo mają na swoich komputerach zainstalowany specjalny czytnik ekranu, który odczytuje im wszystko to, co dzieje się na ekranie komputera. Dzięki niemu osoby niewidome mogą efektywnie pracować na komputerze. Pamiętać jednak należy, że wszystkie elementy graficzne zamieszczone na stronie internetowej muszą mieć opisy alternatywne, które będą mogły internaucie niewidomemu odczytać czytniki ekranu.
Strony internetowe to dzisiaj także multimedia – przekaz audiowizualny.
Aby był on dostępny dla osób niesłyszących lub słabosłyszących musi posiadać napisy lub tłumaczenie na język migowy. Pliki audio powinny mieć transkrypcję tekstową lub przynajmniej streszczenie najważniejszych przekazanych treści.
Aby materiały video dostępne były dla osób niewidomych powinny one posiadać transkrypcje lub audiodeskrypcje. Dzięki niej osoba niewidoma dowiaduje się, co dzieje się na ekranie a czego nie jest wstanie wywnioskować z samej dostępnej dla niej warstwy jedynie dźwiękowej.
Zasady dostępności
Zasady dostępności serwisów internetowych zostały spisane w ramach międzynarodowych wytycznych Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0 przygotowanych przez W3C.
Są one wpisane do polskiego prawa a wiele z nich mają obowiązek stosować instytucje administracji publicznej, które powinny dostosować swoje strony do potrzeb osób niepełnosprawnych według wspomnianych wytycznych WCAG 2.0. Ustawowy termin wprowadzenia zmian na swoich stronach internetowych instytucje administracji publicznej mają do 30 maja 2015 roku. Mówi o tym rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2012/526/1 ).
Jak wyjaśnia na swojej stronie Internetowej Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji:
„Serwis wymaga przebudowy, jeśli na przykład:
- Z serwisu nie daje się korzystać tylko za pomocą klawiatury, (czyli bez użycia myszki) – jest to poważne utrudnienie dla osób z niepełnosprawnością ruchową – stałą, ale także czasową (kontuzja ręki).
- Dokumenty publikowane są w formie obrazków (fotografii) – w treści takiego, skanu nie da się zaznaczyć liter i wyrazów, zatem nie odczyta go czytnik, z którego korzystają osoby niewidome. Ten problem najczęściej dotyczy plików PDF.
- Zdjęcia i grafiki nie są uzupełniane o tzw. opisy alternatywne – oznacza to, że osoba, która nie widzi albo widzi słabo, nie dowie się, co jest na ilustracji.
- Filmy w serwisie nie mają napisów – nie skorzysta z nich osoba niesłysząca (albo taka, która nie może włączyć głośnika).
- Treści na stronie nie mają jasnej struktury (śródtytuły zaznaczane są np. tylko wielkością czcionki albo kolorem – a nie odpowiednim stylem, który poza wyglądem niesie też treść logiczną) – w ten sposób ktoś, kto nie widzi, będzie musiał czytać wszystko, jak leci – bo nie będzie mógł ustalić, w jaki sposób tekst został podzielony.
- Kolorystyka strony powstała bez uwzględnienia potrzeb osób niedowidzących i mających kłopot z kolorami (wad wzroku jest wiele, ale przy dobrze dobranych kolorach każdy może tak sobie zmienić ustawienia swojego komputera, by móc korzystać z serwisu).
- Nie ma możliwości powiększania tekstu.
- Serwis używa sformułowań typu „kliknij wyżej/niżej”, ważne treści wyróżniane są kolorem, a na jednej stronie jest więcej niż jeden napis „więcej” (bez wyjaśnienia, o jakie „więcej” chodzi). Coś takiego jest całkowicie niezrozumiałe dla osoby, która nie widzi – a przecież łatwo to naprawić.
- W końcu – serwis może być niedostępny, jeśli autorzy treści nie zwracają uwagi na język – na to, czy jest zrozumiały dla niespecjalistów.
Najważniejsze zasady WCAG 2.0 to:
Zasada WCAG nr 1: postrzegalność
- Elementy graficzne i inne niebędące tekstem muszą mieć czytelną i zrozumiałą alternatywę tekstową, powodującą, że są zrozumiałe również dla osób, które nie widzą.
- Materiały audio muszą mieć transkrypcję tekstową
- Materiały filmowe muszą mieć napisy dla osób niesłyszących
- Tabele prezentujące dane muszą mieć odpowiednią konstrukcję
- Tabele zastosowane do konstrukcji strony nie mogą utrudniać dostępu do treści i jej rozumienia
- Istotne informacje nie mogą opierać się wyłącznie na zmysłach
- Kolor nie może być jedynym sposobem wyróżnienia
- Linki muszą być wyraźnie widoczne i muszą się wyróżniać od tekstu
- Żadne dźwięki nie mogą uruchamiać się automatycznie
- Kontrast elementów na stronie musi wynosić, co najmniej 4,5:1
- Informacje na stronie muszą być w pełni widoczne i dostępne po powiększeniu do 200%
- W serwisie musi istnieć pełen rozdział między tekstem i strukturą, a wyglądem
- Pliki PDF do pobrania muszą być dostępne i nie mieć formy graficznej
Zasada WCAG nr 2: funkcjonalność
- Wszystkie elementy na stronie muszą być dostępne za pomocą klawiatury (bez użycia myszki)
- Nie może być pułapek klawiaturowych
- Na stronach nie może być elementów przesuwających się automatycznie typu „MARQUEE”
- Na stronach nie może być elementów poruszających się, których nie można zatrzymać
- Strona nie może się odświeżać automatycznie
- Na stronie nie może być jaskrawych, szybko migających elementów
- W serwisie powinien być link pozwalający na szybkie przejście do treści
- Tytuły stron powinny zrozumiale odzwierciedlać treść
- Nawigacja za pomocą klawiatury w serwisie musi być spójna i logiczna (kolejność)
- Funkcja linków musi być zrozumiała i wynikać z ich treści, linki graficzne muszą mieć odpowiednie opisy alternatywne
- W serwisie muszą być, co najmniej dwa sposoby nawigacji (wyszukiwarka, mapa strony, menu…)
- Nagłówki muszą w sposób spójny i logiczny odzwierciedlać strukturę informacji na stronach
- Fokus musi być wyraźnie widoczny na wszystkich elementach aktywnych.
Zasada WCAG nr 3: zrozumiałość
- Język strony oraz dokumentów do pobrania musi być prawidłowo określony
- Zmiana języka w treści strony musi być odpowiednio oznakowana w kodzie strony
- Nowe okna/zakładki przeglądarki nie mogą się otwierać bez wiedzy użytkownika
- Nie może następować zmiana kontekstu na stronie bez zatwierdzenia przez użytkownika
- Nawigacja w serwisie musi być spójna na wszystkich stronach
- Nazwy i etykiety używane w serwisie muszą zachowywać spójność na wszystkich stronach
- Błędy przy wypełnianiu formularzy muszą być wyraźnie i jednoznacznie wyjaśnione
- Pola obowiązkowe muszą być wyraźnie i zrozumiale oznaczone
- Format informacji, które są do wpisania w polu formularza musi być jasno przedstawiony
- W przypadku błędów w wypełnieniu formularza niezbędne są sugestie, co do sposobu ich usunięcia
- Musi istnieć możliwość weryfikacji i ewentualnej zmiany informacji szczególnie ważnych przez zatwierdzeniem ich wysłania
Zasada WCAG nr 4: solidność
- Strony nie mogą zawierać błędów HTML
- Ramki muszą posiadać tytuły
- Pola formularza muszą mieć poprawnie przypis
Sprawdź swoją stronę za pomocą 10 pytań:
- Czy wszystkie tytuły stron i podstron mają sens – wskazują jasno, jakie informacje zostały na niej umieszczone?
- Czy każda podstrona ma nagłówki, są one zrozumiałe i przekazują strukturę strony?
- Czy nawigacja po stronie jest łatwa dla osób skanujących treść wzrokiem i tych korzystających z programów czytających?
- Czy odnośniki mają proste, zrozumiałe i krótkie nazwy i prowadzą do konkretnego miejsca?
- Czy stronę można swobodnie obsługiwać z poziomu klawiatury, bez użycia myszki?
- Czy opisy zdjęć opisują to, co faktycznie zostało na nich przedstawione?
- Czy odnośniki graficzne prowadzące do sekcji serwisu są prawidłowo opisane tekstem alternatywnym?
- Czy tekst wszystkich stron serwisu ma odpowiedni kontrast do tła?
- Czy teksty umieszczone na stronie podzielone są na akapity?
- Czy teksty na stronie nie są wyjustowane do prawej strony?
